Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Ewy Szelburg-Zarembiny w Karczmiskach

      Irena - Ewa Szelburg urodziła się w Bronowicach koło Puław w 1899 r. Ojciec - Antoni - był ogrodnikiem dworskim, a matka - Elżbieta z Kałużyńskich - wykonywała zawód krawcowej. W 1901 r. rodzice przenoszą się do Nałęczowa, w którym ojciec zajmował się pielęgnacją parków i sadów.

      W 1911 roku, po zebraniu odpowiedniej sumy, Szelburgowie nabyli parcelę w środku Nałęczowa, przylegają do ulicy Lipowej o powierzchni 1 ha, na której zbudowali niewielki domek z sosnowych bali, o dachu dwuspadowym, o trzech izbach i dwóch  ganeczkach. W sadzie stanęła pasieka, a w ogródku wyrosły kwiaty. W domu tym kwitło życie rodzinne - tak często opisywane na kartach powieści Ewy Szelburg. Małej Ewie pierwszej nauki udzielał ojciec Antoni. Matka Elżbiety była również kobietą oczytaną. W domu ukrywano księgi Adama Mickiewicza i innych poetów.

      Do szkoły elementarnej, założonej przez Macierz Szkolną, uczęszczała w Nałęczowie. Mieściła się ona w willi Wołyń lub w budynku nie istniejącym, stojącym naprzeciw ul. Chmielewskiego. W roku 1916 ukończyła znaną i dobrą szkołę średnią im. Władysława Kunickiego w Lublinie. O lubelskiej szkole pisała wielokroć w swoich dziełach wspomnieniowych. W roku 1916 zmarł ojciec Ewy - Antoni Szelburg, pracujący jako kasjer w kasie sklepu "Oszczędności" w Nałęczowie. Ewa nie posiadająca środków materialnych na dalsze kształcenie, podjęła pracę jako nauczycielka. Na studia wybrała się w roku 1918, po śmierci matki i do 1922 studiuje w Krakowie filologię polską.

      Po ukończeniu studiów 22 letnia Ewa wychodzi za mąż, za Jerzego Ostrowskiego, dyrektora szkoły, publicystę i pisarza w Wymiślinie Skępem, gdzie sama pracowała jako nauczycielka. Później rozstała się z Jerzym Ostrowskim i związała się z Józefem Zarembą, polonistą z wyżej wymienionej szkoły.
Po śmierci rodziców dom w Nałęczowie został sprzedany. Oboje z Józefem Zarembą przenoszą się do Warszawy a dom kupuje od niej w 1925 r. adwokat lubelski Wacław Salkowski.

      Twórczość literacką Ewa Szelburg rozpoczęła w wieku szkolnym. Były to przeważnie wiersze i bajki dla dzieci, a ich oryginalność i świeżość zwróciła uwagę wydawców. Edycje książkowe zaczęła wydawać w 1922 r. W latach 1926-28 pracowała jako nauczycielka w Seminarium Nauczycielskim w Ursynowie koło Warszawy.

      W Warszawie mieszkała od 1928 roku, w czasie okupacji - we Lwowie (gdzie zginęła jej mała córka) i Warszawie (tu redagowała podziemne pisma oświatowe).
Po wyzwoleniu przebywała w Łodzi, skąd w 1948 wróciła do Warszawy. Za twórczość dla dzieci otrzymała nagrodę Miasta Warszawy, a w 1953 roku nagrodę Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości. W 1961 otrzymała nagrodę im. Pietrzaka, a w 1966 - nagrodę I stopnia za całokształt twórczości.

      Ewa Szelburg - Zarembina była przede wszystkim poetką piszącą dla dzieci i młodzieży. Ogromna ilość tytułów świadczy o wielkim uczuciu pisarki do dzieci i oddaniu pracy pióra dla młodego pokolenia i dla Nałęczowa, którego nigdy nie zapomniała. W ostatnich książkach - reportażach - wraca do lat młodych. Będąc w Warszawie nie zrywa kontaktu z miastem młodości. Często wracała tu na groby rodziców, którzy spoczywają na cmentarzu w Bochotnicy. Przyjeżdżała tu również w wakacje na urlopy. Spotykała się z młodzieżą szkolną lub z bliską rodziną Bobrzyków. Często mieszkała na plebani u proboszcza Aleksandra Miszczuka, lub u sióstr zakonnych, czy w Zakładzie Leczniczym. Jej życie i twórczość złączyły się z Nałęczowem nierozerwalnie. We wszystkich powieściach Ewa Szelburg - Zarembina przekazuje ogromną masę wspomnień od najmłodszych do ostatnich lat życia. Idąc śladami jej bohaterów możemy rozpoznać wszystkie zakątki Nałęczowa i okolic. Jej powieści - reportaże wspominają o ludziach Nałęczowa, o działalności różnych organizacji, o pisarzach tu pracujących, ale ich tematyka obraca się zwłaszcza wokół jej rodzinnego domu. Ojciec, matka i ona sama stali się głównymi bohaterami jej książek.

      Błądząc po śladach pisarki w poszukiwaniu miejsc, a którymi była związana odwiedzamy Pałac Małachowskich, w którym w młodości często bywała czytając książki w Bibliotece Zakładowej. W późniejszym wieku bywała tu w kawiarni a w Sali Balowej uczestniczyła w spotkaniach autorskich lub w imprezach pałacowych. Na ulicy Górskiego, obok starego dworu, zrujnowany barak. To tutaj mieszkała w początkach XX wieku wraz z rodzicami, aż do wniesienia przez nich własnego domu. Pobyt w nim opisuje autorka w "Zawiłościach..." Przy ulicy 1-go Maja znajduje się parcela, ciągnąca się od ulicy Lipowej do ulicy Kościuszki. Na niej, w połowie długości, stał do niedawna domek drewniany, otynkowany gliną, o dwu pokojach, kuchni i dwu gankach, zbudowany w 1911 roku przez rodziców Ewy Szelburg. Nie wytrzymał próby czasu. Runął dach i budynek został rozebrany na opał. Miejsce po domu obok Spółdzielni Mieszkaniowej sygnalizuje tylko niewielki pagórek, na którym stał dom pisarki. Próba uratowania go przez władze i Towarzystwo Przyjaciół Nałęczowa nie powiodła się mimo wieloletnich zabiegów. Nie wytrzymał też próby czasu dom pod nazwą "Kubaszówka", na rogu ulicy Głębocznica i Poniatowskiego, w którym mieszkała Ewa Szelburg z rodzicami w 1901r. Po pożarze nadaje się do rozbiórki.

      Nie zachował się też budynek szkoły pani Walickiej na ul. Paderewskiego, w której pobierała pierwsze nauki. Stoi jednak dobrze wyremontowana willa "Wołyń" w której uczyła się poetka w szkole elementarnej Józefiny Michalskiej. Jej własny dom w Warszawie również został parę lat temu rozebrany przy budowie metra. Wobec zagłady większości domów, związanych z życiem autorki "Spotkań przy drodze" - dobrze się stało, że Towarzystwo Przyjaciół Nałęczowa ufundowało tablicę na kamieniu, poświęconą pamięci Ewy Szelburg - Zarembiny. Ona sama i jej mąż Józef spoczęli na nałęczowskim cmentarzu w pobliżu grobu Jej rodziców. 

Twórczość:

• "A było to tak"
• "Przedziwne przygody duszka Dzińdzinnika"
• "Legendy żołnierskie"
• "A...a...a... Kotki dwa"
• "Wesołe historie"
• "Za siedmioma górami"
• "Najmilsi"
• "Rzemieślniczek-Wędrowniczek"
• "Jasełka"
• "Dzieci miasta"
• "Dom wielki jak świat"
• "Zuch"
• "Niedziela"
• "Ziarnko gorczyczne"
• "Chusta świętej Weroniki"
• "Wesoła praca"
• "Każdy Tomek ma swój domek"
• "Młodość"
• "Polne grusze"
• "Rycerze Tatr"
• "Jedzie traktor"
• "Marcjanna Fornalska"
• "Dom młodości"
• "Spotkania"
• "Przedziwna historia Don Kichota z Manczy i jego autora"
• "O warszawskiej syrenie"
• "Kije samobije i inne baśnie"
• "Przygoda Misia"
• "W cieniu kolumny"
• "Krzyże z papieru"
• "Na listeczku kalinowym"
• "Tomek zuch"
• "Chłopiec z perły urodzony"
• "Dzieci z Wysp Koralowych"
• "Królestwo bajki"
• "Matka i syn"
• "Samotność"
• "Zakochany w miłości"
• "Marcowy deszcz"
• "Imię jej Klara"
• "Opowiem wam..."
• "Pożegnanie ogrodu"
• "Idzie niebo ciemną nocą"
• "Pięknie być człowiekiem"
• "Przez różową szybkę"
• "I otwarły się drzwi... O bracie Eliaszu medytacje"
• "Bardzo dziwne opowieści"
• "Królestwo bajki"
• "Lech, Czech i Rus"
• Cykl "Rzeka kłamstwa"
  

Nagrody:

• 1948 – nagroda miasta stołecznego Warszawy

• 1953 – nagroda Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości dla dzieci i młodzieży

• 1961 – nagroda im. Pietrzaka

• 1966 – nagroda ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości

• 1966 – nagroda państwowa I stopnia

• 1970 – Order Sztandaru Pracy I klasy

• Kawaler Orderu Uśmiech